Sấy lạnh là một trong những phương pháp làm khô thực phẩm phổ biến nhất hiện nay. Trong bài viết này, Thiết bị M5s sẽ cùng các bạn tìm hiểu sấy lạnh là gì, chúng có nguyên lý hoạt động ra sao và ưu nhược điểm của chúng là gì. Hãy cùng theo dõi để hiểu chi tiết hơn về phương pháp này nhé!
1. Công nghệ sấy lạnh là gì?
Sấy lạnh là phương pháp sấy khô thực phẩm ở độ ẩm thấp khoảng 10 - 30% và nhiệt độ thấp từ 35 - 60 độ C so với cách sấy nhiệt thông thường. Công nghệ sấy lạnh này thường được áp dụng trong việc bảo quản thực phẩm giúp giữ lại màu sắc, hương vị và chất dinh dưỡng của sản phẩm.
Với sự đa dạng về nông sản từ nhiều vùng miền khác nhau của Việt Nam như trái cây, rau củ,...thì việc áp dụng công nghệ sấy lạnh này vào chế biến thực phẩm sẽ mang lại nguồn thu nhập lớn cho nền nông nghiệp nước nhà. Bằng cách áp dụng kỹ thuật sấy lạnh, thực phẩm sẽ giữ được hàm lượng dinh dưỡng như vitamin, khoáng chất nguyên vẹn và đảm bảo tiêu chuẩn an toàn vệ sinh thực phẩm.
2. Nguyên lý hoạt động của phương pháp sấy lạnh
Ngày nay, người ta thường dùng máy sấy lạnh hoa quả (hay còn gọi là máy sấy bơm nhiệt) để áp dụng phương pháp sấy lạnh thực phẩm. Máy có cấu tạo chính bao gồm một máy bơm nhiệt được lắp bên trong khoang sấy để sấy khô sản phẩm. Trong đó, máy bơm nhiệt thường gồm 1 đầu nóng (cung cấp nhiệt lượng để sấy thực phẩm) và 1 đầu lạnh (tách ẩm không khí sấy).
Nguyên lý hoạt động của phương pháp sấy lạnh: Phương pháp sấy lạnh được diễn ra theo quy trình tuần hoàn và khép kín. Cụ thể như sau:
- Để tạo ra luồng không khí lạnh và khô thì dàn lạnh của máy bơm nhiệt sẽ hút không khí có độ ẩm cao (từ buồng sấy) để làm làm lạnh. Tại đây, không khí sẽ được làm lạnh bằng cách cho nhiệt độ ngưng tụ để tách hơi nước từ không khí để trở thành luồng không khí khô và lạnh.
- Luồng khô khí khô và lạnh này sẽ được đốt nóng ở thanh nhiệt điện trở của buồng nóng trong khoảng 35 - 60 độ C và độ ẩm không khí rơi vào khoảng 10 - 30%. Sau đó, không khí này sẽ được dẫn vào buồng sấy chứa thực phẩm để điều tiết phân phối chuyển động tuần hoàn trong buồng sấy.
- Các luồng không khí khô nóng này sẽ tiếp xúc với thực phẩm giúp thực phẩm được sấy khô nhanh chóng. Hơi nước ngưng tụ ở hệ thống làm lạnh và sẽ thoát ra ngoài. Đồng thời, không khí từ bên ngoài sẽ lại được hút vào trong, gia nhiệt và làm khô thực phẩm. Quá trình này diễn ra liên tục và tuần hoàn cho đến khi thực phẩm được sấy khô.
>> Xem thêm: Công nghệ sấy nóng trong sấy khô thực phẩm
3. Ưu và nhược điểm của sấy lạnh
3.1 Ưu điểm của sấy lạnh
- Sản phẩm sau khi sấy giữ được hình dạng, màu sắc và chất dinh dưỡng tối ưu nhất.
- Nhờ quy trình sấy tuần hoàn nhiệt giúp quá trình làm nóng không khí không cần thực hiện nhiều lần từ đó tiết kiệm điện năng hơn khi sử dụng phương pháp sấy nhiệt khoảng 50-70%.
- Quy trình sấy khép kín nên không phụ thuộc vào các tác nhân bên ngoài như thời tiết, độ ẩm,...làm ảnh hưởng đến chất lượng sản phẩm.
- Vì không cần phải gia nhiệt ở mức nhiệt cao như phương pháp sấy nhiệt thông thường nên máy sấy lạnh thường ít bị hư hỏng và tuổi thọ cao hơn.
3.2 Nhược điểm của sấy lạnh
- Cấu tạo máy sấy lạnh khá phức tạp và cồng kềnh, cần tốn nhiều diện tích để đặt máy.
- Bên cạnh đó, chi phí đầu tư thiết bị sấy lạnh đắt hơn so với máy sấy nhiệt thông thường.
- Chi phí bảo trì, sửa chữa, thay thế linh kiện máy cũng cao hơn so với máy sấy nhiệt độ cao.
- Máy chỉ thích hợp để sấy khô các loại sản phẩm cần sấy khô ở nhiệt độ thấp để bảo toàn chất dinh dưỡng như dược liệu, rau củ quả, đông trùng hạ thảo,...
>> Xem thêm: Phương pháp sấy thăng hoa
4. Ứng dụng của máy sấy lạnh
Máy sấy lạnh thực phẩm được ứng dụng trong bảo quản và chế thực phẩm ở nhiều lĩnh vực như:
- Chế biến thực phẩm: sấy lạnh các loại hạt ngũ cốc, sấy lạnh các loại thịt cá như thịt gà, bò, heo, cá khô,...giúp tăng thời gian bảo quản.
- Chế biến dược liệu: sấy lạnh các loại dược liệu, thảo mộc, đông trùng hạ thảo, nấm, tinh bột nghệ,...
- Chế biến nông sản: sấy lạnh trái cây, rau củ quả,...
- Chế biến thủy hải sản: sấy lạnh tôm, mực, cá,...
Có thể thấy sấy lạnh là phương pháp sấy thực phẩm sở hữu nhiều ưu điểm vượt trội. Hy vọng qua bài viết này đã giúp các bạn hiểu rõ sấy lạnh là gì và nguyên lý hoạt động của phương pháp này để áp dụng vào việc chế biến và bảo quản thực phẩm.